Liczebność gęsi i żurawi na porannym wylocie w sezonie 2023/2024
Jak liczymy gęsi i żurawie?
Liczenia gęsi prowadzimy od momentu pojawienia się migrujących ptaków w Parku na przełomie sierpnia i września, aż do zakończenia migracji - w marcu. Organizowane jest raz na 10 dni. Jednak nie zawsze pozwalają na to warunki pogodowe. Konieczna jest dobra widoczność, więc zdarza się, że jesienne mgły krzyżują nam szyki.
Gdy pogoda sprzyja, można przystąpić do rachowania. Migrujące gęsi spędzają w Parku noce. O świcie wylatują na żerowiska położone poza Parkiem. Jest to najlepszy moment aby sprawdzić ich liczebność.
Aby nie przeoczyć żadnej gęsi, liczenie rozpoczyna się przed świtem. Sześcioro pracowników Parku, zaopatrzonych w lornetki i lunety, stoi w wyznaczonych punktach obserwacyjnych na obrzeżach Parku. Zawsze są to te same punkty. Każdy z liczących obserwuje wyznaczony odcinek horyzontu, ograniczony z prawej i lewej strony punktami charakterystycznymi np. dużymi drzewami, zabudowaniami. Kolejne odcinki sąsiadują ze sobą. W ten sposób jesteśmy w stanie zauważyć większość ptaków opuszczających Park.
Po poderwaniu się, gęsi formują klucze. Wtedy liczy się je najłatwiej. Gdy klucze są małe, ptaki można policzyć co do sztuki. Trudność pojawia się gdy leci więcej ptaków, które nie formują już kluczy a wielkie stada. Wtedy szacuje się je dziesiątkami, pięćdziesiątkami, setkami a w przypadku dużych wylotów - tysiącami. Aby tego dokonać trzeba oszacować jaką powierzchnię nie niebie zajmuje wybrana przez nas ilość ptaków np. 50 gęsi. Następnie określamy ile takich „pięćdziesiątek” liczy nasze stado. Doświadczeni obserwatorzy szacują stada z dokładnością do kilku procent. Jednak wtedy gdy jest to możliwe, staramy się liczyć wylatujące ptaki co do jednego.
Nie wszystkie gęsi opuszczają Park o świcie. Część decyduje się pozostać. Są one dodatkowo doliczane po zakończeniu wylotu. Wyniki, które podajemy obejmują zarówno gęsi wylatujące jak i pozostające na dzień w Parku.
Stada obecne w Parku podczas migracji często są wielogatunkowe. Dominują w nich gęgawy, gęsi tundrowe i białoczelne. Oprócz nich zauważyć można pojedyncze osobniki rzadziej spotykanych gatunków: gęsi zbożowych, krótkodziobych czy małych, bernikli białolicych, obrożnych i rdzawoszyich. Warunki o świcie często nie pozwalają na określenie gatunku wylatujących ptaków. W związku z tym określa się tylko ich liczebność.
Liczebność migrujących żurawi określa się w ten sam sposób. W sytuacjach gdy Park jednocześnie opuszczają gęsi i żurawie, obserwator musi je policzyć oddzielnie, w tym samy czasie. Nie jest to proste zadanie!
Warto zauważyć, że podawane przez nas wyniki pokazują liczbę ptaków, które nocują na terenie całego Parku i opuszczają go rano w różnych kierunkach na żerowiska. W związku z tym turyści, którzy przyjeżdżają na ich obserwacje nie zobaczą ich wszystkich z jednego punktu wylotu. Nie zobaczą ich także wszystkich w Parku w ciągu dnia. Część gęsi wraca z żerowisk koło południa, część dopiero o zachodzie słońca lub nawet w nocy.
Gdy pogoda sprzyja, można przystąpić do rachowania. Migrujące gęsi spędzają w Parku noce. O świcie wylatują na żerowiska położone poza Parkiem. Jest to najlepszy moment aby sprawdzić ich liczebność.
Aby nie przeoczyć żadnej gęsi, liczenie rozpoczyna się przed świtem. Sześcioro pracowników Parku, zaopatrzonych w lornetki i lunety, stoi w wyznaczonych punktach obserwacyjnych na obrzeżach Parku. Zawsze są to te same punkty. Każdy z liczących obserwuje wyznaczony odcinek horyzontu, ograniczony z prawej i lewej strony punktami charakterystycznymi np. dużymi drzewami, zabudowaniami. Kolejne odcinki sąsiadują ze sobą. W ten sposób jesteśmy w stanie zauważyć większość ptaków opuszczających Park.
Po poderwaniu się, gęsi formują klucze. Wtedy liczy się je najłatwiej. Gdy klucze są małe, ptaki można policzyć co do sztuki. Trudność pojawia się gdy leci więcej ptaków, które nie formują już kluczy a wielkie stada. Wtedy szacuje się je dziesiątkami, pięćdziesiątkami, setkami a w przypadku dużych wylotów - tysiącami. Aby tego dokonać trzeba oszacować jaką powierzchnię nie niebie zajmuje wybrana przez nas ilość ptaków np. 50 gęsi. Następnie określamy ile takich „pięćdziesiątek” liczy nasze stado. Doświadczeni obserwatorzy szacują stada z dokładnością do kilku procent. Jednak wtedy gdy jest to możliwe, staramy się liczyć wylatujące ptaki co do jednego.
Nie wszystkie gęsi opuszczają Park o świcie. Część decyduje się pozostać. Są one dodatkowo doliczane po zakończeniu wylotu. Wyniki, które podajemy obejmują zarówno gęsi wylatujące jak i pozostające na dzień w Parku.
Stada obecne w Parku podczas migracji często są wielogatunkowe. Dominują w nich gęgawy, gęsi tundrowe i białoczelne. Oprócz nich zauważyć można pojedyncze osobniki rzadziej spotykanych gatunków: gęsi zbożowych, krótkodziobych czy małych, bernikli białolicych, obrożnych i rdzawoszyich. Warunki o świcie często nie pozwalają na określenie gatunku wylatujących ptaków. W związku z tym określa się tylko ich liczebność.
Liczebność migrujących żurawi określa się w ten sam sposób. W sytuacjach gdy Park jednocześnie opuszczają gęsi i żurawie, obserwator musi je policzyć oddzielnie, w tym samy czasie. Nie jest to proste zadanie!
Warto zauważyć, że podawane przez nas wyniki pokazują liczbę ptaków, które nocują na terenie całego Parku i opuszczają go rano w różnych kierunkach na żerowiska. W związku z tym turyści, którzy przyjeżdżają na ich obserwacje nie zobaczą ich wszystkich z jednego punktu wylotu. Nie zobaczą ich także wszystkich w Parku w ciągu dnia. Część gęsi wraca z żerowisk koło południa, część dopiero o zachodzie słońca lub nawet w nocy.
Monitoring przyrodniczy
Klasyczna definicja monitoringu to "Zbieranie i analiza danych z powtarzanych obserwacji i pomiarów różnych parametrów dla śledzenia zachodzących zmian w zarządzanym obiekcie". Szczególnym rodzajem monitoringu jest monitoring przyrodniczy, którego specyfika wynika z rodzaju i złożoności obiektów poddawanych procesowi monitorowania. Obszary chronione, a w szczególności parki narodowe, powinny wdrażać i realizować monitoring przyrodniczy w celu realizacji swoich podstawowych zadań z zakresu ochrony przyrody. Program monitoringu powinien być zaplanowany tak, aby dostarczać informacji na temat relacji pomiędzy stanem zasobów przyrodniczych, a zasadami ich użytkowania czy ochrony. Wyniki monitoringu powinny dostarczać informacji zarówno o efektywności dotychczas stosowanych metod ochrony jak również być podstawą do planowania przyszłych działań ochronnych.
Monitoring w PN"UW" obejmuje monitoring:
Grupy i gatunki ptaków objęte monitoringiem (około 60 gatunków)
Obserwacje faunistyczne: wszystkie obserwacje ptaków rzadkich
Bobry: zimowa (XII-II) kontrola i mapowanie znanych i nowych zajętych stanowisk
Ssaki drapieżne: notowanie wszystkich osobników ssaków drapieżnych ginących na szosie Słońsk-Kostrzyn graniczącej z Parkiem
Zwierzyna łowna
Ryby
- populacji wybranych gatunków ptaków,
- populacji bobrów,
- populacji ssaków drapieżnych,
- ryb,
- zwierząt łownych w Obwodzie Ochronnym Polder Północny i strefie ochrony zwierzyny łownej.
Grupy i gatunki ptaków objęte monitoringiem (około 60 gatunków)
- przelotne i zimujące:
- kaczki
- gęsi
- łabędzie
- perkozy
- tracze
- mewy
- siewkowe
- żurawie
- bocian czarny
- chruściele
- drapieżne
- lęgowe:
- jak wyżej
- krukowate
- czaple
- rybitwy
- zimorodek
- dudek
- wodniczka
- pierzaki:
- kaczki
- gęgawy
- łabędzie
- żurawie
Obserwacje faunistyczne: wszystkie obserwacje ptaków rzadkich
Bobry: zimowa (XII-II) kontrola i mapowanie znanych i nowych zajętych stanowisk
Ssaki drapieżne: notowanie wszystkich osobników ssaków drapieżnych ginących na szosie Słońsk-Kostrzyn graniczącej z Parkiem
Zwierzyna łowna
- liczenie tropów (na transektach) na Polderze Północnym, ekstrapolacja,
- całoroczna obserwacja.
Ryby
- określenie składu gatunkowego i ilościowego, zagęszczenia i biomasy ryb w cyklu rocznym i wieloletnim na podstawie elektropołowów i odłowów w sieci,
- monitoring zimowisk ryb z wykorzystaniem echosondy.